Cholesterol is al jaren een veelbesproken onderwerp in de gezondheidswereld. De algemene opvatting is dat cholesterol slecht is voor onze gezondheid, vooral omdat hoge cholesterolwaarden vaak gepaard gaan met hart- en vaatziekten. Maar is cholesterol echt de boosdoener, of speelt er iets anders? Laten we deze vragen eens grondig bekijken en de verschillende aspecten van cholesterol onder de loep nemen.
Wat is cholesterol en waarom hebben we het nodig?
Cholesterol is een stof die ons lichaam hard nodig heeft. Het heeft een aantal cruciale functies:
- Hormoonproductie - Cholesterol is de bouwstof voor hormonen zoals cortisol, progesteron, testosteron en estradiol.
- Galzouten - Cholesterol is nodig voor de productie van galzouten die helpen bij de vertering.
- Vitamine D - Cholesterol is noodzakelijk voor de aanmaak van Vitamine D uit zonlicht.
- Ontstekingsremmers - Cholesterol activeert de aanmaak van ontstekingsremmende prostaglandines.
- Neurotransmitter eigenschappen - Cholesterol speelt een rol in bij het overdragen van signalen in alle zenuwbanen.
- Celmembranen - Cholesterol is een onderdeel van celmembranen (de omhulsels van alle lichaamscellen) en zorgt voor de flexibiliteit van cellen.
- Anti-oxidant - Cholesterol werkt als een lichaamseigen anti-oxidant en beschermt tegen schade door vrije radicalen.
Bovendien wordt cholesterol gebruikt als transportmiddel om voedingsstoffen naar de cellen te brengen en afvalstoffen af te voeren. Je ziet wel dat cholesterol onmisbaar is voor ons lichaam. Een te laag cholesterolgehalte zal mogelijk meer klachten veroorzaken dan een te hoog gehalte. Dit betekent echter niet dat een te hoog cholesterolgehalte geen problemen kan opleveren.
Cholesterol en voeding
Onze lever maakt zelf cholesterol aan, en slechts ongeveer 3% van ons totale cholesterol komt uit onze voeding. De rest wordt door ons lichaam zelf geproduceerd. Dit feit alleen al geeft al aan hoe belangrijk cholesterol is. Want waarom zou ons lichaam iets aanmaken wat tégen ons werkt?!
Ons lichaam heeft een ingebouwd regelmechanisme: als we meer cholesterol via de voeding binnenkrijgen, maakt de lever minder aan en als we minder via voeding binnen krijgen maakt de lever meer aan. Daarom heeft het geen zin om voedingsmiddelen die cholesterol bevatten te vermijden om het cholesterolgehalte te verlagen. Wat wel zinvol is, is het vermijden van voedingsstoffen die de cholesterolspiegel verhogen.
Goed en slecht cholesterol
Er wordt vaak gesproken over 'goed' en 'slecht' cholesterol. Hiermee wordt het HDL (High Density Lipoprotein) en LDL (Low Density Lipoprotein) cholesterol bedoeld.
- HDL (Goed cholesterol) - HDL verwijdert overtollig cholesterol uit de vaatwanden en cellen en transporteert het terug naar de lever, waar het wordt verwerkt en uitgescheiden via de gal.
- LDL (Slecht cholesterol) - LDL transporteert cholesterol en voedingsstoffen naar de cellen en vaatwanden die daar om vragen. Dit kan dus zijn als bouwstof van cellen of als grondstof voor bijvoorbeeld aanmaak van hormonen. Hoewel dit een belangrijke functie is, kan een overschot aan LDL problemen veroorzaken. Als LDL zijn 'goederen' heeft af gegeven, blijft het 'plakken'. Dan is HDL nodig om hem weer te transporteren naar de lever. Als LDL te lang blijft plakken aan de vaatwanden (omdat er in verhouding te weinig HDL voor handen is) kan het gaan oxideren en daardoor bijdragen aan de vorming van plaque, wat leidt tot verstoppingen in de bloedvaten.
Zoals je dan nu misschien begrijpt is de verhouding tussen LDL en HDL is belangrijker dan het totaal cholesterolgehalte. Een ideale verhouding is 4:1, wat betekent dat LDL 80% en HDL 20% van het totaal uitmaken.
Het is dus van groot belang om deze verhouding te kennen om een goed beeld te krijgen van je cholesterolstatus. De waarde van het totaal cholesterol alleen zegt helemaal niets.
Vraag en aanbod: de behoefte aan cholesterol
De productie van en de behoefte aan cholesterol zijn een kwestie van vraag en aanbod. Niet alleen de vraag naar cholesterol is van belang, maar ook de beschikbaarheid van de grondstoffen. Cholesterol kan door de lever worden gemaakt van vetten en koolhydraten. Vetten leveren zowel HDL als LDL, terwijl koolhydraten alleen LDL leveren.
Bij een dieet met weinig vet heeft het lichaam moeite om voldoende HDL te produceren, wat nodig is om geoxideerd LDL op te lossen. Verschillende factoren kunnen de vraag naar cholesterol verhogen:
- Stress - Verhoogt de vraag naar cortisol.
- Te weinig drinken - Verhoogt de vraag naar aldosteron.
- Obesitas - Verhoogt de productie van oestrogeen.
- Ontstekingen - Verhoogt de vraag naar ontstekingsremmende prostaglandines.
- Tekort aan Vitamine D - Cholesterol is nodig voor de aanmaak van Vitamine D.
- Schade door vrije radicalen - Verhoogt de vraag naar anti-oxidanten.
- Inname van transvetten - Verhoogt de behoefte aan cholesterol voor celwandflexibiliteit.
- Zwangerschap - Verhoogt de vraag naar hormonen en bouwstoffen voor de foetus.
De invloed van statines
Statines worden vaak voorgeschreven om het cholesterolgehalte te verlagen. Hoewel ze zeker effectief zijn in het verlagen van cholesterol, hebben ze ook nadelige bijwerkingen.
Wanneer de cholesterolspiegels worden verlaagd, rem je óók de processen in het lichaam die juist cholesterol nodig hebben.
- Je remt de mogelijkheid tot aanmaak van spierenergie. Hierdoor zijn de spieren zijn minder in staat om energie aan te maken. Bedenk hierbij dat het hart ook een spier is... Uiteindelijk ga je hierdoor ook inleveren op spieren en ga je veel makkelijker vet opslaan.
- Je remt de omzetting van stoffen in de schildklierwaardoor er schildklierfunctieproblemen gaan ontstaan. De schildklier zelf doet het dan misschien prima maar de omzetting van bepaalde stoffen functioneert niet naar behoren. Hierdoor wordt:
- de stofwisseling geremd; met als gevolg traagheid, gevoeliger voor vetopslag
- het immuunsysteem geactiveerd, waardoor gevoeliger voor allergieën, gevoeliger voor auto-immuunreacties
- spijsvertering geremd
- je gevoeliger voor het ontwikkelen van ontstekingen, met alle gevolgen van dien
Cholesterol optimaliseren zonder statines
Je kunt je cholesterolgehalte optimaliseren door je voeding aan te passen en inzicht te krijgen in de redenen waarom je lichaam meer cholesterol nodig heeft:
- Voeding - Zorg voor een dieet rijk aan anti-oxidanten uit groenten, fruit en noten. Vermijd transvetten en kies voor gezonde vetten zoals olijfolie, kokosolie en roomboter.
- Stressvermindering - Bouw voldoende ontspanningsmomenten in je dagelijkse routine.
- Hydratatie - Drink voldoende water mét Keltische mineralen, kruidenthee en bijvoorbeeld groentesapjes.
- Supplementen - Overweeg het aanvullen van Omega 3 olie en Vitamine K2/D3.
- Gezonde leefstijl - Vermijd kant-en-klaar-maaltijden en kies voor vers en onbewerkt voedsel.
Het volgen van deze stappen kan je helpen om je cholesterolgehalte op een natuurlijke en gezonde manier optimaliseren, zonder de nadelige effecten van statines. Het begrijpen van de rol van cholesterol in het lichaam is dé sleutel tot een gezonde balans.
Zou jij graag op een natuurlijke manier aan de slag willen om jouw cholesterolgehalte op pijl te krijgen en/of houden, maar heb je hier ondersteuning bij nodig? Neem gerust contact met ons op!
